تعیین شاخصهای رتبه بندی مزارع پرورش طیور از لحاظ ریسک بروز تلفات در نظام بیمه گری

زمینه مطالعه: پرورش صنعتی طیور باتراکم بالا و در محیط‌های بسته سبب افزایش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های مختلف شده‌است. هدف: بررسی شرایط محیطی و مدیریتی مؤثر بر بروز تلفات در گله‌های طیور صنعتی، تعیین سهم هریک از این عوامل و رتبه‌بندی مرغداری‌ها از لحاظ ریسک بروز تلفات و ترمیم تقریبی این نقصانِ مربوط به نظام بیمه بخش طیور در ایران بود. روش‌کار: نمونه‌گیری از 47 مزرعه جوجه‌گوشتی، 20 مزرعه مرغ تخم‌گذار و 30 مزرعه مرغ مادرگوشتی از 16 استان کشور انجام شد. استان‌ها براساس موقعیت جغرافیایی، شرایط اقلیمی و شیوع بیماری انتخاب شدند. شرایط فیزیکی آشیانه مانند تبادل حرارتی، شدت نور، اتمسفر آشیانه مانند غلظت اکسیژن، آمونیاک و اسیدیته و رطوبت بستر، کیفیت تجهیزات مانند قدرت هواکش‌ها و تجهیزات گرمایش و خنک‌کننده با استفاده از ابزاردقیق، اندازه‌گیری و شاخص مدیریت دما، تهویه، نور، تغذیه و شاخص عملکرد، محاسبه شد. فراسنجه‌های مربوط به مدیریت بهداشت و ایمن‌سازی گله نیز اندازه‌گیری و نمونه‌های خون جهت تعیین عیار آنتی‌بادی علیه بیماری‌ها و ارزیابی برنامه ایمن‌سازی و وضعیت گله‌ها از لحاظ مدیریت کنترل بیماری‌ها مورد بررسی قرارگرفت. در مجموع از تعداد 97مزرعه مرغداری27231 داده اندازه‌گیری و ثبت شد. نتایج: میانگین تلفات گله‌های گوشتی4/15‌%، تخم‌گذار2/11% در یک دوره و مادر9/1% در ماه بود. در مدل تابعیت تبعیضی درصد تلفات از متغیرهای محیطی و مدیریتی در مزارع پرورش جوجه‌گوشتی که توسط روش گام‌به‌گام و بر مبنای حداقل مقدار لامبدای‌ویلکس برآورد شد، بیشترین ضریب استاندارد شده مربوط به متغیر نحوه انجام واکسیناسیون (VA) بود و پس از آن به ترتیب ظرفیت تهویه به ازای یک 2‌m مساحت آشیانه (VM)، ایمن‌سازی علیه آنفلوانزا (AIG)،  چگونگی امنیت‌زیستی (SHOW)، نوع آبخوری (DRIN)، میزان نزولات (RAIN) و شاخص مدیریت دما (TMI) در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. Mortality Risk (0,1) i = - 1.533+2.622 VA - 1.135 SHOW + 0.739 AIG + 0.551 DRIN - 0.016 VM + 0.003 RAIN + 0.002 TMI مدل‌های برازش شده در مورد گله‌های تخم‌گذار و مادر نیز بیانگر بیشترین توضیح توسط متغیر‌های بهداشتی و ساختار تهویه آشیانه بودند. نتیجه‌گیری نهایی: از بین متغیرهای محیطی و مدیریتی شش گانه مورد بررسی، ایمن سازی گله در مقابل بیماری، امنیت زیستی و ساختار تهویه آشیانه بیشترین تأثیر را بر رتبه‌بندی مرغداری به لحاظ ریسک بروز تلفات داشتند.